In de Dag Allemaal - Onze journaliste Kathleen draaide een dag mee in de kinderopvang

De nieuwe Vlaamse regering wil fors investeren in kinderopvang, maar hoerageroep is er niet. Want hoe creëer je extra plaatsen als je geen personeel vindt? Om te ervaren wat een kinderverzorger meemaakt, ruilde onze reporter de redactie in met een kinderdagverblijf. 'Het is heavy, maar ook érg mooi door alle liefde', zegt ze.

'Drie kaka'tjes, kom maar mee.' Dat zal je op niet veel werkvloeren horen, maar in kinderdagverblijf De Speelboom in Heist-op-den-Berg is dat het eerste wat ik hoor wanneer ik toekom. Drie peuters lopen naar de potjes, waar ze rustig hun ding kunnen doen. De eerste rush zit er net op: tussen zeven en negen is het hier een komen en gaan van mama's en papa's die hun grootste schatten komen brengen. Inmiddels is het vijf over negen en begint de eerste grote verluierronde. Wie nog niet op het potje gaat, wordt één voor één uit de speelzaal gevist voor een propere pamper. De jongsten gaan dan naar bed, de al wat oudere peuters mogen zich weer uitleven op de speelmat.

Terwijl Laura en Kirsten aan de lopende band billen vegen, tovert Yolanda een van de lage tafels om tot een belevingstafel: met droge vlinderpasta, mandjes, lepels, houten poppetjes, eierdoppen, boerderijdieren... 'Wij werken hier volgens het gedachtegoed van Emmi Pikler', zegt Yolanda. Volgens die visie ontwikkelen jonge kinderen zich het beste wanneer ze zo veel mogelijk zelfstandig, op eigen initiatief en tempo de wereld kunnen ontdekken. En dat vraagt geen speelgoed vol toeters en bellen, maar eenvoudige materialen waarmee het kind zelf mag uitzoeken wat het ermee kán en wíl doen. En da's precies wat er nu gebeurt: de peuters verzamelen rond de tafel en ontwikkelen elk hun eigen spel. De ene gebruikt pasta om de dieren te voederen, de ander schept met een eierdopje. Er is ook een jongetje dat z'n zinnen heeft gezet op dat éne mandje van z'n buurman. Als een kordate scheidsrechter komt Kirsten tussen.

In hoge kinderstoelen zitten drie baby's met speelgoed op hun dienblad, zodat ze kunnen meespelen. Maar hier gaat 't er nét iets anders aan toe. In een mum van tijd ligt alles op de grond. De gratis fitness kan beginnen, met een resem hurkoefeningen om telkens opnieuw alles op te rapen. 'De oudste peuters helpen graag, het wakkert het zorgende in hen wat aan', zegt Yolanda.

Maar vandaag zijn de peuters te druk bezig met hun eigen spel en ontferm ik mij over dit meisje dat liever niet te veel midden in de drukte zit. Is dat wel mogelijk in een groep van achttien kinderen, vraag ik mij af? Het team doet echter z'n uiterste best om ook haar zo veel mogelijk te geven waar ze nood aan heeft, door haar geregeld in de babyhoek te laten spelen. Die wordt door een hekje gescheiden van de speelzaal, zodat ze rustig kan spelen. Maar vandaag verkiest ze mijn schoot en schuiven we voorzichtig iets dichter bij de rest. We verkennen samen het speelgoedfruit, de ijsjes, potjes en pannetjes. Het is mooi om zien hoe ze mij meteen al haar vertrouwen schenkt.Met thuis een baby van dezelfde leeftijd moet ik me bedwingen om haar niet plat te knuffelen, wanneer ze mij zo lief aankijkt. Is er daar eigenlijk een beleid rond? 'Uiteraard mag je haar knuffelen!', zegt Kirsten. 'Da's trouwens het mooiste aan onze job, de liefde en het vertrouwen die wij hier elke dag krijgen, van de kinderen én de ouders.'

Halfelf: tijd om aan tafel te schuiven. In de crèche van mijn zoontje roeren de begeleiders zelf in de potten, bij De Speelboom rolt een keukenmedewerker een kar met eten naar binnen. Vandaag staat er kip met aardappel en spinazie op het menu. De allerjongsten worden in kinderstoelen gezet, de grotere peuters kiezen zelf hun plek aan een tafeltje, krijgen een slabbetje om en wachten braaf op hun lepel en bord. Hun mouwen worden nog opgestroopt om hun kleren toch iets te sparen. Maar de kapsels zijn eraan voor de moeite: sommige peuters vinden niets fijner dan met een hand vol spinazie eens goed door de haren te wrijven.

Maar het moet gezegd: de kinderen eten verrassend goed zelf. Ik ga bij Aline zitten, die rustig de tijd neemt om haar bord leeg te eten. Het meisje heeft geluk: er zijn vandaag een aantal kinderen minder én ik ben er als extra hulp, waardoor er meer tijd is voor iedereen. Op dit moment dringt tot mij door hoe zwaar het moet zijn om hier met twee of drie begeleiders te staan voor achttien kinderen. Dan moet je wel hopen dat er genoeg grote peuters zijn die al zelfstandig kunnen eten, zodat je toch even de tijd kan nemen voor een kleintje dat nog wat hulp nodig heeft. Yolanda en Kirsten geven toe dat dat schipperen voor hen ook het moeilijkste is aan de job. 'Je probeert élk kind alle tijd en aandacht te geven die het nodig heeft, maar dat lukt niet altijd. Als een paar kinderen huilen, vragen die al snel alle aandacht. Je kan er twee tegelijk op je schoot nemen, maar meer ook niet. Dat weegt mentaal.'

Het is vandaag extreem rustig, zeggen de drie begeleidsters meermaals. Blijkbaar maak ik indruk op de kinderen en houden ze zich in toom. En toch. Plots stijgen de decibels. Want wanneer zeven peuters op een rij aan het venster 'Auto, auto!' schreeuwen, hebben je oren het geweten. En hoewel lang niet alle kinderen al praten, ze begrijpen maar ál te goed wat er wordt gezegd. Dat blijkt wanneer Yolanda ontdekt dat de zetel z'n hoofdsteun mist. 'Wat is er met onze zetel gebeurd?', vraagt ze aan de groep. Eén van de peuters sluipt met de hoofdsteun onder zijn arm wat opzij, in een poging zich onzichtbaar te maken. Wanneer hij beseft dat hij nergens heen kan, komt hij zich toch maar aangeven. Hij haalt wel z'n schouders op en gebaart met z'n handen dat hij écht niet weet hoe dat kussen nu precies in zijn armen terechtkwam. De duts.

Een andere jongen heeft ondertussen van de situatie gebruikgemaakt om een beker van een meisje af te pakken. Van de rust is plots geen sprake meer. Het lijkt alsof er na het eten in élk kind nieuwe batterijen zitten. Ze spelen actiever, luider en pakken meer af, met tranen en geroep tot gevolg. En het is nog maar half twaalf. Laura is in de eethoek de vloer nog aan het schoonvegen, degenen die met de zindelijkheidstraining bezig zijn lopen naar het potje, de pampers worden één voor één nog eens verschoond en Kirsten geeft toe dat dit het moment van de dag is waarop ze aftellen naar een halfuurtje later, wanneer de kinderen in bed liggen. Ik begrijp haar.

Een baby heeft vandaag nood aan extra knuffels. 'Wat heb jij het warm', merkt Yolanda op. Dat wordt meteen gecheckt. De thermometer loopt pijlsnel op tot meer dan 39 graden. 'Jij mag naar huis schat', fluistert ze, waarna er een telefoontje naar de oma volgt, die meteen het meisje komt oppikken. En nu maar hopen dat het niet besmettelijk is, want anders is tegen het einde van de week de populatie hier gehalveerd.

Intussen krijgen de kinderen in drie slaapruimtes allemaal hun slaapzakje aan. Het onderstoppen gaat vlotter dan verwacht. Het is muisstil wanneer we de deur sluiten. Tot nog geen vijf minuten later. Uit alle drie de babyfoons klinkt geklets, gebrabbel en gezeur. 'Kamer 2 is altijd een moeilijke', zegt Kirsten. 'Dat zijn de feestvarkens die lang lachen en staan te dansen in bed. En ik denk dat het tijd wordt om in te grijpen. De andere kamers dommelen zo wel uit zichzelf in.' Dat blijkt ook het geval. Tot half drie kennen de drie dames nu 'rust', met nog maar een paar kinderen die wakker zijn. Na de herfstvakantie gaan zij naar school, een middagdut is dan niet altijd meer aan de orde. Om de beurt kunnen Laura, Kirsten en Yolanda nu even gaan eten, om straks klaar te staan voor de volgende rush: het boterham- en fruitmoment.

Zou ik het kunnen, dag in, dag uit in de kinderopvang werken? Misschien. Wanneer er genoeg kindbegeleiders zijn en ik elk kind voldoende aandacht kan geven. Wat vanaf 2027 het geval zou zijn. Maar... nog altijd kiezen te weinig mensen voor de opleiding. De Speelboom heeft al eens een groep moeten sluiten wegens personeelstekort. Het is dus de vraag of er tegen 2027 voldoende mensen zijn om de vacatures in te vullen. Aan de 19-jarige Dario zal het alvast niet liggen. Na zijn opleiding tot zorgkundige besloot hij om een extra jaar tot kindbegeleider te volgen. 'Ik ontdekte dat mijn hart bij kinderen ligt', vertelt hij. Dario loopt tot februari hier nu stage via duaal leren en is een dankbare extra kracht voor dit team.